Odlar Yurdu: Möhtəşəm karvansaraların olduğu yer [FOTOLAR]
Odlar Yurdu ilə Azərbaycan səyahət həvəskarları və tarix həvəskarları üçün çox şey təklif edir. Ölkə səyahətçilər üçün istirahət yeri kimi xidmət edən ən əzəmətli karvansaraylara ev sahibliyi edir.
Karvansaraylar Asiya, Şimali Afrika və Cənub-Şərqi Avropanı əhatə edən ticarət yolları, xüsusən də İpək Yolu boyunca malların, biliklərin və şəxslərin hərəkətini asanlaşdırmaqda böyük rol oynamışdır.
Bakıda yerləşən Buxara karvansarası XV əsrin sonlarında qalanın Şamaxı qapısından keçən ticarət yolu boyunca tikilmişdir.
Bu birmərtəbəli düzbucaqlı binanın 18 tonozlu otağı və mərkəzi gölməçəsi olan həyəti var idi ki, bu da tacirlərin və səyahətçilərin rahat dayanmasını təmin edirdi.
Onun memarlıq kompozisiyası daxili həyətin ətrafında müxtəlif tağların olması ilə səciyyələnir. 1964-cü ildə bərpa işləri aparıldı, nəticədə karvansara binası əvvəlki əlavələrdən ayrıldı.
Bakıdakı Multani karvansarası da digər əhəmiyyətli karvansaradır. 14-cü əsrə aid olan Multani karvansarayı hazırda Pakistanda yerləşən Multan şəhərindən olan insanlar tərəfindən tikilmişdir. Bu karvansaray əvvəllər Hindistandan gələn tacirlərin və atəşpərəstlərin istirahət yeri kimi xidmət edirdi. Çoxəsrlik bina kvadrat formasında həyəti əhatə edən eyvanları və fərdi yaşayış üçün ayrı-ayrı otaqları ilə fərqlənir.
Bundan əlavə, XII əsrə aid Xan Karvansarası kimi tanınan kiçik bir karvansara da var. Binada balkon və qonaq otaqları ilə əhatə olunmuş böyük dördbucaq var. Xan Karvansarası karvansara çevrilməzdən əvvəl də müsəlman təhsil müəssisəsi və seminariya kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Bu gün karvansarayların yerində həmçinin sənət qalereyası, sənətkarlıq emalatxanaları, restoranlar və daha çox şey var. Karvansarayların hər hücrəsini indi müxtəlif azərbaycanlı rəssamlar bəzəyərək, bu qədim abidələrə mədəni rəng qatır.
Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindən biri sayılan Şəki çoxsaylı tarixi yerləri və abidələrinə görə tez-tez ölkənin memarlıq qoruğu adlandırılır.
18-19-cu əsrlər arasında Şəkidə beş böyük karvansaray olub ki, onlardan bu günə qədər yalnız ikisi gəlib çatıb.
Bu karvansaralar öz planına, quruluşuna, ölçüsünə və ticarət üçün əlverişliliyinə görə bütün Cənubi Qafqaz regionunda ən böyüyüdür.
Azərbaycan tarixinə onun görməli yerləri vasitəsilə qərq olmaq istəyirsinizsə, Şəkidəki Yuxarı və Aşağı Karvansarayları ziyarət etməyiniz tövsiyə olunur.
18-ci əsrdə tikilmiş bu karvansarayların birinci mərtəbəsində mal saxlamaq üçün zirzəmilər, ticarət yerləri, ikinci mərtəbədə isə səyyahlar və tacirlər üçün yaşayış yerləri var idi.
Yuxarı Karvansara 6000 kvadratmetr, Aşağı Karvansaray isə 8000 kvadratmetr ərazini əhatə edir. Aşağı karvansaranın 242 otağı var və binanın dörd tərəfində giriş qapıları var, yuxarı karvansara isə 300-dən çox otaqdan ibarətdir.
Binanın əsas fasadı çay sahilinə baxır, əsas həyətin girişinin tağı isə çay boyu relyefin sıldırımlı olması səbəbindən binanın küncündə, üçüncü mərtəbənin səviyyəsində yerləşir. Karvansaraydakı bütün otaqlar bərabər ölçülüdür və tağlı tavanlara malikdir.
İndi karvansaraylar mehmanxana kompleksi kimi fəaliyyət göstərir, burada qədim, nəhəng qapıları qonaqların marağına səbəb olmaqda davam edir.