Azərbaycanda Külək çərşənbəsi qeyd olunur
Bu gün Azərbaycanda Yel çərşənbəsi kimi tanınan Novruz bayramı ərəfəsində bayramqabağı üçüncü çərşənbə axşamı qeyd olunur.
Bu gün baharın ilk təqvim ayının gəlişini qeyd edir, Novruz bayramına sayılı günlər qalıb.
Külək çərşənbəsi qeyd qarşıdan gələn Yeni ilin havasını təmsil edən küləyin simvolu kimi əhəmiyyət kəsb edir. Dünyanın yaranması ilə bağlı qədim mifoloji inanclarda hava dörd təbii elementin sonuncusu hesab olunur. Xüsusilə külək əcdadların inanclarında bu elementin təmsilçisi kimi təyin edilmişdir.
Azərbaycan folklorunda Yel Dədə fiquru bütün təbiət hadisələrinin ən qüdrətlisi kimi təsvir edilir, meşələrdə itmiş mehriban insanlara yol göstərmək üçün bir top sap verərək üfürür.
Bu hidayət nağılı Fatma Nənənin məşhur hekayəsinin əsasını təşkil edir. Gələnə qədər dəyirmandan un götürməkdən çəkinmək kimi bir çox adət və inanclar Yel Dədə ilə bağlıdır.
Yel Çərşənbəsinin mərkəzi ritualı bütün həyətlərdə tonqalların yandırılmasını nəzərdə tutur. Qədim inanclara görə, bu yanğınlar simvolik olaraq ötən ilin bütün bədbəxtliklərini aradan qaldırır. Alovun üzərindən tullanmaqla insanlar simvolik təmizlənmə aksiyasında iştirak edir, çətinliklərini, bədbəxtliklərini və məyusluqlarını qarşıdan gələn Yeni İlə hazırlaşmaq üçün oda köçürürlər.
Qeyd edək ki, Novruzun ilk günü martın 20-21-də yaz bərabərliyi gününə təsadüf edir. Bayram yazın gəlişini və yeni ilin başlanğıcını qeyd edir.
2009-cu il sentyabrın 30-da Novruz YUNESKO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilib. 2010-cu il fevralın 23-də BMT martın 21-ni Beynəlxalq Novruz Günü elan edib.
Azərbaycanda martın 19-da Torpaq çərşənbəsi qeyd olunacaq. Martın 21-də Novruz bayramı qeyd olunacaq.